Po co te wpisy?

Niektórzy mieszkańcy gminy otrzymują w ostatnim czasie informacje o zamiarze wpisania ich nieruchomości do Gminnej Ewidencji Zabytków. Czemu ma to służyć i czy wiąże się z jakimiś niedogodnościami?

Gminna Ewidencja Zabytków to lokalny system rejestracji zabytków na terenie gminy i obowiązek wynikający z ustawy o ochronie zabytków. Ewidencja jest tworzona w formie zbioru kart adresowych poszczególnych obiektów, które mogą obejmować zabytki nieruchome, małą architekturę czy obiekty archeologiczne. Stanowi podstawę do tworzenia programów ochrony zabytków przez samorząd gminy i ma zapewnić zachowanie, zagospodarowanie i utrzymanie zabytków. 

– Jej celem jest stworzenie narzędzia planistycznego i informacyjnego, które  umożliwia lepsze zarządzanie przestrzenią oraz wspiera ochronę dziedzictwa lokalnego. To przede wszystkim informacja o historycznej lub krajobrazowej wartości obiektu, nie forma ograniczenia właściciela – informuje Marcin Napieralski z Urzędu Miejskiego. – Ujęcie w ewidencji nie oznacza zakazów, lecz raczej podkreśla wartość historyczną lub krajobrazową danego obiektu – dodaje.

Taki wpis nie oznacza też ograniczeń w korzystaniu z budynku ani nie narusza prawa własności. W większości przypadków nie spowoduje problemów z remontem. Jeśli planuje się prace typowe, takie jak np. wymiana dachu, rynien, naprawa tynku i elewacji, modernizacja instalacji, remont wnętrza budynku, to zwykle wystarczy zgłoszenie robót budowlanych do Starostwa.

– Dobrą praktyką jest skonsultowanie zakresu prac z konserwatorem, zwłaszcza jeśli planuje się wymianę okien, zmianę kolorystyki elewacji czy użycie nowych materiałów. W wielu przypadkach wystarczy uzyskać zalecenia konserwatorskie, które pomagają zachować spójność historyczną, ale nie są przeszkodą w użytkowaniu budynku – podkreśla Marcin Napieralski.

W sytuacji, gdy zmienia się konstrukcja budynku, są planowane prace takie jak przebudowa, rozbudowa, nadbudowa, konieczne będzie uzyskanie pozwolenia na budowę oraz wcześniejsze uzgodnienie projektu z konserwatorem zabytków. Są to jednak procedury, które obowiązują również w przypadku innych inwestycji w obszarze chronionym.

Każda karta obiektu została przygotowana przez osoby posiadające specjalistyczne wykształcenie historyczne i skonsultowana z wojewódzkim konserwatorem zabytków.

– W sumie z uwagi na kompleksowe prace zmierzające do stworzenia GEZ Gminy Strzelce Krajeńskie stworzone zostały karty adresowe zabytków dla 155 obiektów z terenu miasta, 362 obiektów z terenu gminy,344 stanowisk archeologicznych – podsumowuje Marcin Napieralski.

Rt