Łemkowie wydają książki

Łemkowie od dawna aktywnie działają w Strzelcach i ich okolicy. Jednym z przejawów propagowania kultury łemkowskiej jest wydawanie książek w języku tej grupy etnicznej.

Stowarzyszenie Lemko Tower prowadzi działalność wydawniczą, mającą na celu zachowanie spuścizny przodków oraz rozwój, a zarazem propagowanie kultury łemkowskiej. Na początku była pasja do języka oraz dobrych książek i to dzięki niej zaczęły powstawać różne utwory. Wśród wydanych dzieł pojawiły się rozmaite publikacje, dotyczące zarówno życia społeczności łemkowskiej (jak np. zbiór wspomnień Łemków z parafii w Brzozie i Ługach pt. „Z łemkowskiej skrzyni”, czy album przedstawiający ikonostas w Brzozie), jak i utwory znanych łemkowskich pisarzy, m.in. Władysława Grabana i Teodora Kuziaka.

Najnowszym pomysłem wydawnictwa jest seria „Golem”, w skład której wchodzą przekłady utworów światowej sławy. Do tej pory wydano cztery dzieła: „Bombel” M. Nahacza,”Trzy kobiety pod orzechem” V. Pankovčina oraz doskonale wszystkim znany „Mały Książe” Antoine’a de Saint-Exupéry’ego i „Kubuś Puchatek” A.A. Milne’a. – Przetłumaczenie dwóch ostatnich pozycji miało na celu zachęcenie młodych Łemków do czytania nie tylko utworów pierwotnie wydanych w ich języku, ale także dzieł ogólnie znanych. Czytanie książek służy również nauce języka, dlatego łatwiej przyswoić sobie tego typu teksty. W końcu dzieci chętniej czytają bajki powszechnie znane niż dzieła nieco starsze, trudniejsze do zrozumienia – mówi prezes stowarzyszenia Artur Graban.

Wydanie książek poprzedza wykupienie praw autorskich na określony nakład. I tak np. pozyskanie praw autorskich do „Małego Księcia” wymagało wielu tygodni starań i kontaktów ze spadkobiercami autora mieszkającymi we Francji. Na działalność wydawniczą stowarzyszenie pozyskuje środki zewnętrzne, co umożliwia darmowe rozpowszechnianie książek.

O podróżach Małego Księcia i przygodach Kubusia Puchatka można nie tylko przeczytać, ale i posłuchać. Publikacje wydano również w formie audiobooków w języku łemkowskim. Ma to przybliżyć brzmienie języka zarówno dzieciom podczas nauki, jak i osobom zainteresowanym Łemkami. Stowarzyszenie ma w planach jeszcze szereg publikacji – m.in. bajek dla dzieci i innych przekładów na język łemkowski, ale na razie nie chce zdradzać szczegółów. Zainteresowani mogą zapoznać się z tymi dziełami, gdyż wszystkie wydawnictwa są dostępne w strzeleckiej wieży ciśnień Lemko Tower, gdzie znajduje się siedziba stowarzyszenia.

Olga Graban